Arka adale yaralanmaları niye tekrarlar?

Yüksek oranda hız, güç, ani yön değiştirme, hızlanma/yavaşlama, sıçrama ve topa vurma gibi spor aktivitelerinin olduğu sporlarda uyluk arka kas gruplarında (hamstring kas grubu) yaralanma oranı çok yüksektir. Bu yaralanmalar sporcunun antrenman ve müsabakalara çıkma zamanını ciddi olarak uzatır ve yaşam kalitesini de etkiler.  Avrupa futbolundaki uyluk arka kas grubu yaralanmalarını inceleyen değişik araştırma sonuçlarına göre, sezon öncesi hazırlıkta tüm yaralanmaların %11’inin ve sezon içinde de %11-16’sının bu kaslarda görüldüğü rapor edilir. Bununla beraber uyluk arka kaslarının yüksek bir tekrarlama oranı da vardır. Diğer yaralanma tiplerine göre bu oran 2 kat daha fazladır. Değişik araştırmalarda İlk yaralanma sonrası %14-63 oranında tekrarladığı ifade edilir. Yaralanma sonrası spora dönüldükten sonra bile aynı bölgede yaralanma görülme riski bir kaç hafta daha yüksek seyreder. Spora döndükten sonraki ilk 4 hafta tekrarlama riski oldukça yüksek (%59) olmakla beraber, bu risk sezon boyunca devam eder. Uyluk arka kas grubu yaralanmalarının bu durumunun uzun yıllar bilinmesine ve buna uygun koruyucu önlemlerin alınmasına rağmen, son yıllarda görülme ve tekrarlama oranında bir azalma olmamıştır.

Futbolcular için can sıkıcı, antrenman ve müsabakalara çıkılmasını geciktiren ve ciddi maddi kayıplara yol açan bu durumun belli başlı nedenleri incelendiğinde, uyluk arka kaslarında yaşanan ilk yaralanmanın ikinci yaralanma için belirgin risk faktörlerinden biri olduğu görülür.

Yaralanmanın tekrarlamasında rol alan risk faktörlerini kısaca açıklayacak olursak;

·         Önceki sezon uyluk arka kas grubunda benzer yaralanmanın olması (Araştırmalar bu durumun riski 11.6 kat arttırdığına işaret eder).

·         MR tetkikinde ilk yaralanmanın boyutunun büyük olması. Bir araştırmada yaralanması tekrarlayanlarda hasarlı kas hacmi MR’ da 47 cm3, tekrarlamayanlarda 12 cm3 olarak saptanmıştır.

·         Yaralanma sonrası rehabilitasyonun yetersiz veya agresif yapılmış olması. Rehabilitasyon sürecinde çeviklik ve gövde stabilizasyon egzersizleri yapılmayıp arka adaleye sadece geleneksel germe ve kuvvetlendirme egzersizleri yapıldığında tekrarlama riski daha yüksektir (sırasıyla %7.7 ve %70).

·         Spora döndükten sonra ısınma hareketlerini yetersiz yapıyor olmak.

·         Uyluk ön ve arka kaslar arasında kas kuvvet dengesizliklerinin oluşması ve bunlara dikkat etmemek (Uyluk ön kaslarının arka kaslara göre daha kuvvetli duruma gelmesi).

·         Yaralanmada zarar gören kaslarda kötü doku gelişmesine bağlı esnekliğin azalması.

·         Yaşın 23 ve üzeri olması (Bu yaştan sonra her yıl için risk futbolcularda 1.8 kat artar).

·         Bel bölgesinde ağrı olması (Bel kemiklerinde eğrilik olması uyluk arka kaslarının gerilmesine ve yaralanmanın tekrarlamasına neden olur).

·         Yaralanma sonrası uyluk arka kas grubunun yapıştığı leğen kemiğinde gelişim gösteren fonksiyonel öne eğikliğe dikkat edilmemesi ve düzeltilmemesi (Leğen kemiğine yapışan temel kaslar arasında karın ön duvarı, bel, kalçaya büken ve uyluk arka kas grubu vardır. Bu kas gruplarının kendi aralarında bir denge vardır. Uyluk arka kas grubunda yaralanma olduğunda bu denge bozulur ve sportif aktiviteler sırasında leğen kemiğinde fonksiyonel öne eğiklik gelişir. Bu da yaralanmanın tekrarlama riskini yükseltir).

·         Yaralanma sonrası tedavide kortizon ilaçları kullanmak.

·         Yaralanma sonrası uygunsuz uzun süre ağrı kesici ilaç kullanmak.

 

Spor Hekimliği Uzmanı Prof. Dr. Ufuk ŞEKİR / Bursasporluyuz.net