Şener’in sakatlığı ciddi mi?
Spor yaralanmalarının %2-5’ i kasık bölgesinde olur. Kasık yaralanmalarına veya ağrılarına yol açan birden fazla neden içinde en fazla kasık bölgesi kaslarının zorlanması vardır. Futbol gibi ani hızlanma ve yavaşlama, ani yön değiştirme ve yana doğru makaslama kuvvetlerinin fazla olduğu spor branşlarında kasık zorlanmalarının görülme oranı daha fazladır (%10-18 arası). Bu yaralanmalar doğru tanı ve tedavi yapılmadığında ciddi duruma gelebilir ve spordan uzun süre uzak kalmaya yol açabilir. Kalçayı büken veya içe doğru hareket ettiren kaslardaki aşırı gerilme ve yüklenme durumuna kasık zorlanması denir. Genellikle koşu sırasında yön değiştirirken ani hızlanma yapmak, uzun mesafeli topa vurmak veya yandaki topa müdahale etmek için ayağını fazla dışarı uzatmak gibi kasık bölgesi kaslarının gergin bir durumundayken ani kasılmasını gerektiren aktivitelerde oluşur. Bunun dışında yapılan aktivitelerin şiddetinde, sıklığında veya süresinde ani artışlar yaparak aşırı kullanıma zorlanan durumlarda da görülür. Seyrekte olsa rakip tarafından kasığa bir darbe gelmesine bağlı da olabilir.
Hasar gören kasların büyüklüğüne göre kasık zorlanmaları 3 dereceye ayrılır;
· 1. derecekasık zorlanması hafif olarak sınıflandırılır ve sporcular tarafından kasıkta gerginlik şeklinde tanımlanır. Kas yapısını ani uzatan bir zorlanma olduğunda kaslar refleks olarak kısalarak kendilerini korumaya alırlar ve kasılı olarak kalabilirler. Bu durumda kas yapısı bir zarar görmez ve kasık spazmı olarak isimlendirilir. Eğer yüklenme bu koruyucu mekanizmayı aşarsa kas yapısında hasar oluşabilir. Birinci derece zorlanmada kaslarda belirgin bir yaralanma yoktur. Kas liflerinin çok azı zorlanmıştır ve bazı durumlarda sporcular bunu maç veya antrenman sırasında fark etmeyebilirler. Sporcular fonksiyonlarını tam olarak devam ettirebilirler.
· 2. derecekas zorlanması orta olarak sınıflandırılır ve ilgili kasın yarıya yakını hasar görmüş olur. Buna paralel olarak kas içinde kanama belirgin olur, ağrı belirginleşir ve sporcunun fonksiyonları belli düzeyde engellenir. Hasar gören kasların her iki ucunda sağlam kalan kas yapılarında kas spazmı oluşur.
· 3. derecekas zorlanmasında şiddetli olarak sınıflandırılır ve ilgili kasın tamamına yakını hasar görmüştür. Sporcunun fonksiyonları ileri derecede kısıtlanmış olur. Ağrı, şişlik ve renk değişikliği daha belirgindir. Bu düzeydeki yaralanmada hasar gören kasların her iki ucunda sağlam kalan kas yapılarında yine kas spazmı görülür.
Risk faktörleri sıralanacak olursa;
· Kasık bölgesi kaslarının esneklik ve kuvvet azlığı
· Aktivite öncesi yetersiz ısınma yapmak
· Kalça ekleminin dışa hareket etme genişliğinin (bacağı dışa açma) aralığının kısıtlı olması
· Bacağı dışa açan ve içe çeken kaslar arasındaki kuvvet dengesizlikleri
· Ayak ve bacak yapısındaki anatomik uyumsuzluklar
· İki bacak arasındaki uzunluk farkının olması
· Daha önceden geçirilmiş ve tedavisi tamamlanmamış kasık yaralanması varlığı (bir araştırmada kasık zorlanmalarının %40’ ının nedeni olarak bulunmuş)
Belirtileriarasında kasık bölgesinde ağrı, hassasiyet, şişlik, renk değişikliği ve zayıflık vardır. Hareket etmekle kaslardaki yüklenmeye bağlı oluşan ağrıdan dolayı zorlanma olur. Bunlar yaralanmanın derecesine göre artış gösterir. Zorlanma 2. derece ve fazla ise sporcu ilk yaralanma anında kasık bölgesinde bir ses işitebilir.
Takım doktoru tarafından yapılan ayrıntılı muayene ve kas yapısını görmeye yardımcı olan Ultrason ve MR görüntüleme teknikleri ile kasık zorlanmasının tanısı konur.
Yaralanma sonrası ilk tedavi istirahat, soğuk uygulama ve bandajlamadır. Bu şekilde yaralanmanın büyümesi ve enflamasyon azaltılır. Devamında kalça hareket açıklığını genişletmek ve kas zayıflamasını önlemek için fizyoterapi programına geçilir. Bu sırada belli aşamalardan geçerek kas kuvvetini, esnekliğini ve dayanaklığını arttırmaya yönelik egzersizler yapılır. Diğer tarafa göre kuvvetin en az %80’ ine ulaşılması, kalçanın dışa hareketinin ağrısız ve tam olması, fonksiyonel aktivitelerde ağrının olmaması ve bu yaralanma için ağrı kesici ilaç kullanma ihtiyacının kalmaması durumunda sporcu spora dönebilir.
Ortalama spora dönüş 1. derece yaralanmada 7-10 gün, 2. derece yaralanmada 2-4 hafta ve 3. derece yaralanmada 6-8 haftayı bulur.
Spor Hekimliği Uzmanı Prof. Dr. Ufuk Şekir / Bursasporluyuz.net
